Filosoferen in Toscane

Nietzsche in Turijn

In de laatste maanden voordat Nietzsche in Turijn zijn verstand en zijn taal verloor (en snel daarna ook zijn muziek), schreef en redigeerde hij nog drie boeken en een bundel met gedichten: De Antichrist – vervloeking van het christendom, Ecce homo – Hoe men wordt wat men is, Nietzsche contra Wagner Uit de archieven van een psycholoog en Dionysos-Dithyramben. Zelf heeft Nietzsche de publicatie van geen van deze boeken meegemaakt; van sommige trok hij het manuscript weer terug van de uitgever. Eigenlijk zijn al deze teksten dus geen ‘boeken van Nietzsche’ maar onderdeel van zijn ‘nagelaten aantekeningen’.

Niettemin behoren zeker de eerste twee tot de meest gelezen (maar waarschijnlijk minst begrepen) boeken van Nietzsche. Ze lijken namelijk een stuk eenduidiger dan ze zijn: De Antichrist is echter niet alleen maar een kritiek van het christendom, maar ook een lofrede op zowel Jezus als Dionysos. Ecce homo is niet alleen maar een megalomane autobiografie, maar ook een uitdagende ‘performance’ van een kunstenaar. En de Dionysos-Dityramben zijn niet alleen indrukwekkende gedichten, maar ook een diagnose van het nihilisme van onze tijd. In de cursus gaan we proberen te doen wat Nietzsche van ons vraagt: “leert mij goed lezen”.

Programma Paul van Tongeren – Nietzsche in Turijn (download PDF) 

De deelnemer spreekt